Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνος
Ἐξ αφορμῆς μιᾶς ὁμιλίας
Τὴν 29ην Μαΐου ἐ. ἔ., ἑορτήν τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου καί μιᾶς ἄλλης ἀναλήψεως, πού ἡ μνήμη ἀνακαλεῖ ἐν σιωπηλῇ προσευχῇ, έν κατανύξει καὶ ἐν ἐσωτερικῷ στοχασμῷ τήν μετάστασιν τῆς Βασιλίδος τῶν πόλεων καί τῆς Μητρός Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγαλης Ἐκκλησίας εἰς ἄλλην σελίδα τῆς ἱστορίας, ἡ περίπυστος Θεολογικἠ Σχολή τοῦ Ἐθνικοῦ καί Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ἀπέδιδε τήν ὑψηλοτέραν αὐτῆς τιμήν εἰς ἕνα τετιμημένον ἐν τῇ ἐκκλησιαστικῆ διακονία Ἱεράρχην τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τόν Σεβ. Μητροπολίτην Γέροντα Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριον διακονήσαντα ὅσον ὀλίγοι κατά τούς ἐσχάτους καιρούς τά ἱερά, τά τιμαλφῆ, τά ὅσια καί τίς ἀξίες τῆς μαρτυρικῆς Εκκλησίας τῶν τοῦ Χριστοῦ πενήτων.
Τιμή ὑπερβαίνουσα τά ὅρια μιᾶς ἀκαδημαϊκῆς ἐθιμοτυπίας. Μία πνευματική πρᾶξις, ἡ ὁποία ἐγγίζει τά ὅρια ἀλλοίας ὁμολογίας πίστεως, ἤθους καί ὕφους «ποντογενοῦς» τοῦ μαρτυρικοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, συγχρόνως δέ ἀποτελεῖ καί ἀκαδημαϊκήν ἐπιβράβευσιν καί ἐπιβεβαίωσιν τῆς ἀπό θέσεων εὐθύνης καί εὐαισθήτων παραμέτρων ἐκκλησιαστικῆς διακονίας καὶ προσφορᾶς τοῦ τιμηθέντος Ἱεράρχου.
Ὁ Γέρων Πριγκηποννήσων Δημήτριοςὡμίλησε σεμνοπρεπῶς,θεοπρεπῶς καί ἀξιακῶς περί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου: «Πτυχές τῆς ἀκοίμητης διακονίας τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας». Λόγος ἐεπνευσμένος, λόγος ἔμψυχος, λόγος μεστός ἤθους και παραδόσεως καὶ ἐλπίδος. Ἀνέδειξε τήν μακρόχρονον, κατά τό πλεῖστον σιωπηράν, ἀλλά πάντοτε ζωοποιόν, ἀνά τούς αἰῶνας, πορείαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀπὸ τοῦ κλεινοῦ Βυζαντίου, τῆς μαρτυρικῆς πορείας τοῦ «ἐν δούλου μορφῇ» ἡμετέρου Γένους καί συνόλης τῆς Ὀρθοδοξίας, μέχρι και τοῦ σημερινοῦ πολυσχιδοῦς καὶ παγκοσμίου ρόλου του, διά λόγου «κεκαθαρμένου», διά προσφορᾶς πάντοτε εἰρηνικῆς πρός τόν κόσμον καί τά τοῦ κόσμου, καταστάν «στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας» τῆς Ὀρθοδοξίας, τό μεγαλεῖον τοῦ ὁποίου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου «οὐ σθένει πᾶν εὔλαλον στόμα μέλπειν ἄξίως καί «ἱλιγγιᾶ ὁ (ἀνθρώπινος) νοῦς νοεῖν» τό ὕψος καί τό βάθος τοῦ «μυστηρίου» τῆς διαχρονικῆς παρουσἰας του ἐν τῷ στίβῳ τῆς στρατευομένης Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.
Κατώρθωσε ὁ Πριγκηποννήσων Δημήτριος νά ὑπερβῇ καί τόν «ἴλιγγον» καί πᾶσαν ρητορεύουσαν γλῶσσαν, καί νά παρπουσιάσῃ ἐν σεμνότητι τήν πορείαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου «καθώς ἐστι», δηλαδή ὡς πορείαν ἤθους καί φρονήματος καί ἄφησε συμπεράσματα «ἀναστάσεως ζωῆς»
Δι’ ἀναφορῶν ἐμπεποτισμένων μέ θεολογικήν προσήλωσιν καί ἱστορικὴν ἀκρίβειαν καί εὐκρίνειαν, ἔδωκεν ὁ Πριγκηποννήσων μαρτυρίαν ζῶσαν τῆς ἀδιαπτώτου συνεχείας καί τῆς ἀδιαρρήκτου παρουσίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου εἰς τό παγκόσμιον ἐκκλησιστικόν γίγνεσθαι ὡς θεσμοῦ ἱεροῦ, καθιερωθέντος διά μαρτυρίου καί μαρτυρίας.
Ἐν ἀρχῇ τοῦ λόγου του, ὁ Μητροπολίτης Δημήτριος ἀνατρέχει εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν λαμπρότητα τῶν βυζαντινῶν χρόνων, κατά τούς ὁποίους ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, ἐστεφανωμένη ἀπὸ Αὐτοκράτορας καί Πατριάρχας, ὠκοδόμησε διά Συνόδων Οίκουμενικῶν, πασῶν συγκληθεισῶν ἐν τοῖς ὁρίοις τῆς κανονικῆς δικαιοδοσίας αὐτοῦ, τά θεμέλια τῆς θεοσεβοῦς κοινωνίας, συνυφασμένης μὲ τὴν ταυτότητα τοῦ Γένους, ἀποτελούσης φῶς καὶ ὁδηγόν εἰς πνευματικάς, κοινωνικάς, πολιτικάς καί πολιτιστικάς ἐκφάνσεις τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς.
Πρός τούτοις, ἀπέδειξεν πῶς, ἐν καιροῖς δουλείας, ὅταν κοσμικαί ἐξουσίαι ἐσαλεύθησαν, ἡ Κωνσταντουπολῖτις Ἐκκλησία, προσευχητικῇ σιγῇ καί δάκρυσιν, οὐδ’ἐπί στιγμήν ἐσιώπησε· ἀλλ’ «ὥσπερ λύχνος ἐπί τήν λυχνίαν ἐτέθη» (πρβλ. Ματθ. 5,15), φωτίζουσα τούς «ἐν σκότει καί παντοειδεῖ σκιᾷ θάνάτου καθημένους»….
Ἐπεσήμανε δέ ὅτι ἡ διακονία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὑπῆρξεν ἀληθῶς ἀκοίμητος, οὐχί μόνον ἐν τοῖς χρόνοις τῆς δόξης, ἀλλά κυρίως ἐν τοῖς περιόδοις τῆς μακρᾶς μέχρι σήμερον ταπεινώσεως, ὅτε ἡ φωνή τοῦ Πατριαρχείου ἐσάλπιζεν ἐλπίδα καὶ πίστιν καί φρόνημα καί ἦθος. Τήν ποικίλη ταπείνωσι ἐβίωσε ὡς Γολγοθᾶν.
Ἡ φωνή του ὅμως ἔμεινε πάντοτε ἡ αὐτή, λυτήριος κάθαρσις ἀμπλακημάτων, ἀκρουόμενον πάντοτε καί ἐν πάσαις ταῖς πρωτοβουλίαις αὐτοῦ τήν σωτήριον κραυγήν: «σήμερον μετ’ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ» (Λουκ. 23,43), σύ καί ὁ λαός σου, μεταφορικῶς εἰπεῖν.
Οὕτω, κατά τήν περίοδον τῆς ἒν «δούλου μορφῇ» ὡς ἐπιγραμματικῶς ἐτόνισεν ὁ τιμηθείς σεμνός Ἱεράρχης, πορείας ὁ Πατριαρχικὸς Θρόνος, ὡς ἄσβεστον ἀκοίμητον κανδήλιον, καῖον ἐπί τῆς Ἁγίας Τραέζης καί φαῖνον πάσῃ τῇ οἰκίᾳ τῆς οἰκουμένης, ἔλαμψεν ἐν ταπεινότητι, οὐδέποτε ἐν ἀδυναμίᾳ· ἐπετέλεσε τό καθῆκον Μητρός, κρατῶν ἀγρυπνίαν ὑπὲρ τοῦ λαοῦ, «φρουρὸς ἐπί τοῦ πύργου ἐν ἀγρυπνίᾳ νυκτός» (πρβλ. Ἠσ. 21,8, «ἔστην διαπαντὸς ἡμέρας καί ἐπί τῆς παρεμβολῆς ἐγώ ἔστην ὅλην τὴν νύκτα»). Καὶ ἐν καιροῖς κατά τούς ὁποίους ἡ λέξις «Ρωμηοσύνη» ἐσῴζετο μόνον ἐν προσευχῇ καί μνήμῃ καρδίας, ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ἦτο ἡ μόνη φωνή τοῦ λαοῦ, ἡ μόνη συνείδησις τῆς ἱστορίας του, τὸ μόνον στήριγμα ἐν τῇ πορείᾳ τῆς ἀπαντοχῆς τῆς ἀναστάσεως.
Ὁλοκληρώνων τόν λόγον ὁ τιμηθείς Ἱεράρχης τοῦ Θρόνου, ἀνεφέρθη καί εἰς τό παρόν, ἀναδεικνύων μέ τρόπον σαφῆ, ὅτι τό Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, καί σήμερον, ἐν τῷ 21ῳ αἰῶνι, συνεχίζει τὴν ἀνύστακτον διακονίαν του ὡς ἡγετικόν πνευματικόν κέντρον τοῦ Ὀρθοδόξου κόσμου καί ἐξέχων φωτεινός λαμπτήρ τῆς Χριστιανικῆς καί ὄχι μόνον οἰκουμένης. Μαρτυρεῖ ὄχι μόνον διἀ τοῦ λόγου καί τῶν ἔργων ἀλήθειαν καί ζωήν, άλλά καί ἦθος καί φρόνημα, ἐν μέσω προκλήσεων, μεταβολῶν καὶ παγκοσμίου συγχύσεως, παραμένον ἀκίνητον «ὡς ὄρος Σιών, ὅ οὐ σαλευθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα» (Πρβλ. Ψαλμ. 124,1).
Ἀνέδειξεν ἐν λόγῳ γλαφυρῷ καὶ ἐκκλησιολογικῷ, ἀλλὰ καὶ ἀκριβείᾳ ἐπιστημονικῇ, ὅτι ὁ Πατριαρχικὸς Θρόνος, ἐν ὅλῳ τῷ διαχρονικῷ αὐτοῦ βίῳ, ὡς κέντρον άγάπης, εἰρήνης καί ἑνότητος, οὐδέποτε ἐλογίσθη ἑαυτόν μόνον θεσμικῶς ἢ ἐξ ἑαυτοῦ, ἀλλ’ ἀπέδειξεν ὅτι φέρει πάντοτε εἰς πέρας ἀποστολήν καθολικῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀναφορᾶς· οὐδέποτε ἐθυσίασεν ἐνώπιον προσκαίρων καί ματαίων ἀνθρωπίνων βλέψεων καί ἐνεργειῶν καί ἐπιβουλῶν τὴν καθολικὴν ἀποστολήν του· ἀπέδειξεν ὅτι ὑπῆρξε καί εἶναι ἡ κιβωτὸς ὅχι μόνον τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, ἀλλά καί τῆς ἐλπίδος τοῦ Γένους, τῆς παραδόσεως, τῆς ἱερᾶς καὶ θύραθεν παιδείας, τῆς ἰσορροπίας μεταξύ τοπικοῦ καὶ οἰκουμενικοῦ φρονήματος.
Καί ὁ τιμηθείςς Ἱεράρχης ὄχι μόνον ἱστορίαν κατέθετο, ἀλλά κυρίως μαρτυρίαν ζῶσαν. Ὁ λόγος του ὄχι θεωρητικός∙ ἀμιγῶς ἐκκλησιαστικός, θεολογικός· λόγος-άπαύγασμα πνευματικῆς ἀσκήσεως καί ἀδιαλείπτου μαθητείας δεκαετηρίδων εἰς τάς αὐλάς τοῦ Φαναρίου.
Λόγος ὄχι ἐπάρσεως ἤ ἐπιδεικτικῆς ἀνθρωπίνης σοφίας ἢ καί ρητορικῆς κενολογίας,ἀλλά λόγος ὕφους, μαρτυρία βαθυτάτου Φαναριώτικου ἐκκλησιαστικοῦ τρόπου: ὁ ἡσύχιος λόγος, ὁ μεστὸς ἐμπνεύσεως καὶ ἀκριβείας, ὁ χαριτωμένος· ὁ λόγος ὁ ἐν ἀληθείᾳ. Διά τῆς ἐκ Φαναρίου φωνῆς ἐβαπτίσθη ἡ ἑσπέρα ἐκείνη μέ τό ἦθος καί τό ὕφος καί τό φρόνημα καί μέ τήν παράδοσιν τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, τῆς Ἐκκλησίας τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, τῆς τοῦ Θεοῦ Εἰρήνης, τῆς τοῦ Θεοῦ δυνάμεως.
Ὁ ὑψηλός ἕλλην λόγος, ἐναργής, βαθύς, ἐκκλησιολογικός, ἀντικατώπτριζε τήν κρυσταλλίνην γλωσσικήν παράδοσιν τοῦ Φαναρίου, πού ἐπικεντροῦται ὄχι εἰς λόγον κοινόν τοῦ κοσμικοῦ ἐπιχειρήματος, ἀλλά πού εἶναι ἔκφρασις ζωῆς ἐν Χριστῷ.
Ἐν ταπεινότητι, ἀλλά καί ἐν ἐσωτερικῇ μεγαλοπρεπείᾳ, ὁ Μητροπολίτης Δημήτριος παρουσίασε ἐνώπιον τοῦ ἀκροατηρίου τῆς ἑσπέρας ἐκείνης τό ἔνδοξον βάθος μιᾶς ζωῆς ἀφιερωμένης εἰς τό πνευματικὸν πένθος, τήν ὑπομονήν καί τήν ἄσκησιν. Ἔφερεν ἐν ἑαυτῷ ὄχι λόγον, ἀλλὰ ἦθος· ὄχι μορφὴν, ἀλλ’ ὑπόστασιν∙ ὄχι ἀ-χαριστίαν ἀλλά χάριν ἔνθεον.
Ὁ Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων Μητροπολίτου κατώρθωσε να ψελλίσῃ λόγον δυνάμεως, κεκαθαρμένον, λόγον βιωματικόν, πίστιν ἔνθερμον, ἀγάπην ἔμπρακτον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς μαρτυρίας του, τόν λόγον τοῦ Φαναρίου.
Κατὰ τὴν τελετήν, τὸ Πανεπιστήμιον Ἀθηνῶν διὰ τῆς ἀναγορεύσεως εὶς ἐπίτιμον διδάκτορα τοῦ Πιγκποννήσων Δημητρίου δὲν ἐτίμησε μόνον τό πρόσωπον, ἀλλά ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Ἱεράρχου τήν διακονίαν ὅλην τοῦ Φαναρίου, τό ὁποῖον εἶναι «στῦλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας» (Α΄ Τιμ. 3,15).
Ἡ παρουσία τοῦ Μητροπολίτου Γέροντος Δημητρίου ἐν τῇ Μεγάλῃ Αἰθούσῃ Τελετῶν τοῦ ἀρχαιοτέρου ἐν Ἑλλάδι Πανεπιστημίου, λιτή, φέρουσα ἀφ’ἑαυτῆς τόν χαρακτῆρα τῆς ἐξ Ἀνατολῆς ἀρχοντικῆς παρουσίας ἀπήχει τήν εὐγένειαν καί τήν μεγαλοπρέπειαν μιᾶς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία διακονεῖ σιωπηρῶς, ἀλλά ἀκοιμήτως, ἔως ὅτου «φωσφόρος ἀνατείλει».
Ἡ ἑσπέρα τῆς 29ης Μαϊου 2025 θά μείνῃ ἀλησμόνητος διά τό Πανεπιστήμιον τῶν Ἀθηνῶν καί διά τόν τιμηθεντα Ἱεράρχην. Καθηγήτρια τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς ἐμονολόγει ἅμα τῇ λήξει τῆς τελετῆς ὅτι «τέτοια ἐκδήλωσι ἀναγνώρισης ἔχει πολλά χρόνια νά ζήσῃ τό Παναεπιστήμιό μας.
Ἀπόδειξη τό παρατεταμένο καί ἐπαναλαμβανόμενο χειροκρότημα, τό ὁποῖο ἐστεφάνωσε ἠ συγκινητική καί μοναδική ἐν συγκινήσει ὑπόκλισις τοῦ τιμηθέντος».
Ἄλλος καθηγητής ἔλεγεν, ὅτι ὁ λόγος τοῦ Πριγκηποννήσων Δημητρίου ἦταν «ἀπαύγασμα πεἰρας καί βιώματος», παρέθεσε δέ ἐν σμικρογραφίᾳ τήν διαχρονικήν «Χάρταν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου»∙ καί, τέλος, ἄλλος ἐπιφανής ἐπιστήμων ἠκούσθη νά ἐπαναλαμβάνῃ ὅτι «ἕνας Φαναριώτης κληρικός ἦλθε στήν Ἀθήνα καί μᾶς ἐδίδαξε ἦθος καί φρόνημα ἐκκλησιαστικόν».
Ἐπαξίως, λοιπόν, τό πρῶτον Πανεπιστήμιον τῆς Ἑλλἀδος ἐτίμησε ἕνα Ἱεράρχην ἐκ τῶν ἐπιλέκτων τοῦ καιροῦ μας.
Αρχείο Ομιλίας του Γέροντος Μητροπολίτου Πριγκηποννήσων κ. Δημητρίου:
English
Αφήστε το σχόλιο σας