Το ινστιτούτο ερευνών για τα μέσα ενημέρωσης ‘Media TenorΜedia Τenor US‘ παρουσιάζει στις τελευταίες του καταγραφές για τον τρόπο παρουσίασης των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, από τα Αμερικανικά ΜΜΕ, τον έντονα πολωτικό τους ρόλο. Οι αναλύσεις καταδεικνύουν την τάση των μέσων, τουλάχιστον κατά την τελευταία δεκαετία, να δίνουν προτεραιότητα στη σύγκρουση έναντι της ουσιαστικής κάλυψης των θεμάτων, συμβάλλοντας στην άνοδο του ακραίου κομματισμού και στη διαίρεση του αμερικάνικου έθνους. Θέτοντας το ερώτημα: Θα επιβιώσει η Δημοκρατία από τα μέσα ενημέρωσης; Ένα ερώτημα ιδιαίτερα επίκαιρο στο σημερινό πολιτικό περιβάλλον, όπου τα “media”, διεθνώς, καθοδηγούνται όλο και περισσότερο από τον εντυπωσιασμό, την αρνητικότητα και την ρηχότητα, παρά από τη κοινωνική τους ευθύνη για την ορθή ενημέρωση του κοινού.
Με δεδομένα, προκύπτει τι έχει πάει στραβά σε μια χώρα που οι πολίτες της θεωρούν την κομματική διχόνοια ως το δεύτερο κατά σειρά μεγάλο πρόβλημα… Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται: Δύσκολα οι δημοσιογράφοι, όπως ο Πόντιος Πιλάτος στον καιρό του, μπορούν να νίψουν τας χείρας τους μπροστά στο ερώτημα «γιατί οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι είναι τόσο κακοί στο να συνεργάζονται;»
Καθώς τα μέσα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενημέρωση του κοινού και στον επηρεασμό της συμπεριφοράς πολιτών και ψηφοφόρων, διαμορφώνοντας έτσι, ουσιαστικά, τις δημοκρατικές κοινωνίες μας, τα ευρήματα της Media Tenor μπορούν να προσφέρουν πολύτιμες οπτικές και συμπεράσματα των επιπτώσεων μιας ασυνείδητης ή ανεύθυνης δημοσιογραφίας που δεν αφιερώνει παρά ελάχιστη κάλυψη σε βασικές ανησυχίες και πραγματικά προβλήματα των πολιτών, δεν αναζητά λύσεις σε αυτά, δεν εμπνέει εποικοδομητικούς διάλογους, παρά μόνο συγκρούσεις, πολώσεις και διχασμούς.
Τα προβλήματα συσσωρεύονται στην Αμερική, αλλά τα κορυφαία μέσα ενημέρωσης το αγνοούν, επισημαίνει η έκθεση του ινστιτούτου.
Αναμφίβολα, σε μια λειτουργική δημοκρατία, ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης είναι εκ των ων ουκ άνευ. Όταν αποτυγχάνουν να εκπληρώσουν αυτόν τον ρόλο, η Δημοκρατία υποφέρει. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στο συγκεκριμένο τεύχος μας, που έχει ως θεματολογία τις «στρεβλώσεις», επιλέξαμε να παρουσιάσουμε την σχετική έρευνα καθώς οι δημοσιογραφικές πρακτικές των αμερικανικών ΜΜΕ δεν διαφέρουν και πολύ από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές ή ελληνικές…
Τίτλοι, σχόλια και συμπεράσματα των ευρημάτων
Οι εκθέσεις της Media Tenor αντλούν στοιχεία από την ειδησεογραφία επιλεγμένων κορυφαίων ραδιοτηλεοπτικών και έντυπων μέσων ενημέρωσης των ΗΠΑ, όπως από τα κύρια δελτία ειδήσεων του CBS και του FOX και από τις εφημερίδες New York Times (NYT), USA Today και Wall Street Journal (WSJ) και επεξεργάζονται τις πληροφορίες που παρέχονται στο διάστημα της τελευταίας δεκαετίας και, ακόμα περισσότερο, στην παρούσα περίοδο της προεκλογικής εκστρατείας για τις εκλογές του Νοεμβρίου 2024.
Οι αναλύσεις παρουσιάζουν μία απογοητευτική εικόνα του αμερικανικού τοπίου ενημέρωσης αποκαλύπτοντας πολωτικά ζητήματα με βαθιές ρίζες στην κοινωνία. Ένα από τα βασικά ευρήματα είναι η διαρκής αποσύνδεση των μέσων ενημέρωσης από τις 13 κορυφαίες ανησυχίες των Αμερικανών, όπως αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα από έρευνες του Pew Research Centerpewresearch.org.
Η κορυφαία ανησυχία, ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ, λαμβάνει μόλις 1% της προβολής
Παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός αποτελεί την κορυφαία ανησυχία των Αμερικανών ψηφοφόρων, το CBS και το FOX, όπως δείχνει η έκθεση, αφιέρωσαν μόνο το 1% της κάλυψής τους σε αυτόν, μεταξύ 2013 και 2024. Αντ’ αυτού, τα εν λόγω δίκτυα έδιναν, συχνά, προτεραιότητα στις πολιτικές συγκρούσεις, συμβάλλοντας στην κομματική διχόνοια, αντί να ασχοληθούν με τα καθημερινά ζητήματα που επηρεάζουν τη ζωή των πολιτών.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση:
Σε μια χώρα που, σύμφωνα με τη φιλανθρωπική οργάνωση Good360Closing the need gap – Good360, υποχρεούται πλέον να παρέχει δωρεάν τρόφιμα στο 40% του πληθυσμού της, εξαιτίας της μεγάλης επιδείνωσης της εισοδηματικής πραγματικότητας στις ΗΠΑ, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η ριζοσπαστικοποίηση αυξάνεται από τη μία πλευρά και ότι το πρόβλημα των «εξαφανισμένων ψηφοφόρων» που περιέγραφε ο Thomas PattersonThomas E. Patterson | Harvard Kennedy School, αυξάνεται από την άλλη.
Η τάση αυτή επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο από τη νοοτροπία των μέσων ενημέρωσης να περιορίζουν την πολιτική συζήτηση σε προσωπικές επιθέσεις και σχόλια που φουντώνουν τη «φωτιά» της πόλωσης, αφήνοντας ελάχιστο χώρο για ουσιαστική συζήτηση πολιτικών λύσεων. Όπως αποτυπώνουν οι αναλυτές της Media Tenor, αντί να διερευνήσουν πώς οι πολιτικοί ηγέτες σχεδίαζαν να αντιμετωπίσουν θέματα όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση και οι υποδομές, τα ΜΜΕ μετέδιδαν επανειλημμένα απαξιωτικά σχόλια ενός πολιτικού προσώπου για ένα άλλο. Με τον τρόπο αυτό, παραμέλησαν το, στοιχειώδες, καθήκον τους να παρέχουν στο κοινό τεκμηριωμένη, ισορροπημένη και προσανατολισμένη στις λύσεις κάλυψη.
Ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος μιας τέτοιας κάλυψης ήταν η σημαντική μείωση της εμπιστοσύνης του κοινού τόσο στα μέσα ενημέρωσης όσο και στους δημοκρατικούς θεσμούς. Καθώς το κοινό πολώνεται όλο και περισσότερο, οι ψηφοφόροι είναι λιγότερο ικανοί να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις, βασιζόμενοι αντ’ αυτού σε στρεβλώσεις που δημιουργούνται από τα μέσα και δίνουν έμφαση στη διαίρεση και τη διαμάχη αντί για την κατανόηση και τις λύσεις, οδηγώντας του πολίτες να κατατάσσουν την κομματική διχόνοια ως τη δεύτερη κατά σειρά ανησυχία όπως αποτυπώνεται στον παραπάνω πίνακα των 13 κορυφαίων ανησυχιών.
Από το 2013, τόσο το CBS (που υποστηρίζει τους δημοκρατικούς) όσο και το FOX (που υποστηρίζει τους ρεπουμπλικάνους) έχουν δείξει παρόμοια εικόνα στα 390.726 δελτία ειδήσεων, όσον αφορά την έλλειψη κάλυψης του πληθωρισμού και την ομοιότητα του ύφους για το θέμα. Σαν και τα δύο κανάλια να προσπαθούσαν να κερδίσουν το χρυσό μετάλλιο στη… συγχρονισμένη κολύμβηση. Όμως η δημοσιογραφία ευδοκιμεί μέσα από την ποικιλομορφία. Πού έχει πάει, στην υποτιθέμενη χώρα των απεριόριστων ευκαιριών;
Ο πληθωρισμός δεν είναι ένα παλιό πρόβλημα. Κάνει τη ζωή όλων χειρότερη.
Στο 0,69 και 1,37% του συνόλου των ιστοριών, αντίστοιχα, ούτε το CBS ούτε το FOX δεν αποδίδουν τη σημασία του ποσοστού πληθωρισμού τόσο για τους εκλογείς όσο και για εκείνους που δεν ψηφίζουν.
Αν οι δημοσιογράφοι των καναλιών αποφάσιζαν να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στην κύρια ανησυχία του κοινού τους, θα κατέληγαν γρήγορα στο συμπέρασμα ότι ο πληθωρισμός πλήττει τους ανθρώπους, τις επιχειρήσεις, τα σχολεία, τα νοσοκομεία κλπ., σε τομείς πολύ πέρα από την ενέργεια ή τα τρόφιμα. Και αν οι τηλεοπτικοί σταθμοί δεν ήταν οι μόνοι που αναφέρονταν περισσότερο στις αιτίες της αύξησης των τιμών, θα ήταν γνωστό ότι η έκρηξη του κόστους οφείλεται μόνο εν μέρει στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αν «είναι η οικονομία, ανόητε», γιατί τόσο λίγες πληροφορίες;
Μία συνέπεια του χαμηλότερου ποσοστού κάλυψης του πληθωρισμού στα κύρια ειδησεογραφικά προγράμματα του CBS και του FOX οφείλεται σε αυτή την ανάλυση: Το κοινό του CBS δεν είχε την ευκαιρία να σχηματίσει τη δική του γνώμη για τις διαφορετικές θέσεις των υποψηφίων. Οι λίγες αναφορές που προσέφερε το FOX στη Χάρις και τον Τραμπ από την 1η Ιανουαρίου έως τις 18 Αυγούστου 2024, αντίστοιχα, έτειναν να εξυπηρετούν τις ανησυχίες για τα δύο δίκτυα που είναι εμφανείς εδώ και δεκαετίες. Κομματικές και πολιτικές δηλώσεις φαίνεται να είναι η βάση για την πληροφόρηση και όχι ο αγώνας για την παροχή στο κοινό αξιόπιστων γεγονότων, ώστε να σχηματίσει τη δική του άποψη. Κανένας οικονομολόγος δεν θα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι ο πληθωρισμός πρέπει να κατηγοριοποιηθεί με τόσο κομματικό τρόπο, όπως έκανε μέχρι στιγμής το FOX, κατά το τρέχον έτος των προεδρικών εκλογών.
Τα έντυπα μόνο εν μέρει καλύτερα…
Όποιος αναζητά περισσότερες πληροφορίες στους NYT, την USA Today ή τη WSJ, από τις αρχές Αυγούστου 2024, για το πώς η Χάρις και ο Τραμπ σκοπεύουν να αντιμετωπίσουν τις κύριες ανησυχίες του αμερικανικού κοινού, τις έχει βρει μέχρι στιγμής κυρίως στην WSJ. Και εδώ, με έναν τρόπο από τον οποίο μπορούν να διδαχθούν οι δημοσιογράφοι του FOX: Και οι δύο υποψήφιοι αξιολογούνται με συγκρίσιμα κριτήρια και στη συνέχεια κρίνονται ανάλογα στα άρθρα γνώμης. Τις τρεις πρώτες εβδομάδες του Αυγούστου, στις οποίες βασίζεται η ανάλυση, τόσο η NYT όσο και η USA TODAY επικεντρώθηκαν αρχικά σε άλλα θέματα.
Η αλλαγή κλίματος δεν αποτελεί έκπληξη
Από το 2000, η Media Tenor, μαζί με εμπειρογνώμονες από το Κέντρο ShorensteinShorenstein Center της Σχολής Κέννεντυ του Χάρβαρντ, αναλύει τον αντίκτυπο των πληροφοριών που παρέχουν επιλεγμένα κορυφαία μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ στην πιθανή και πραγματική συμπεριφορά των εκλογέων στην κάλπη. Όπως και στις έξι προηγούμενες προεκλογικές εκστρατείες για τις προεδρικές εκλογές, οι τάσεις δείχνουν ότι η μεταστροφή υπέρ της Χάρις που μετρήθηκε από τους διάφορους δημοσκόπους στην Αμερική δεν είναι τυχαία. Οι επικριτικές εκτιμήσεις για τον Τραμπ επικρατούν ακόμη και στα μέσα ενημέρωσης που είναι περισσότερο προσηλωμένα στον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο, όπως η WSJ. Αυτό συνάδει με την προηγούμενη αξιολόγηση των ψηφοφόρων, από την οποία εξάγεται το συμπέρασμα πως από όλους τους εν ενεργεία πολιτικούς μετά τον Ρόναλντ Ρήγκαν, ο Τραμπ έλαβε τον χειρότερο απολογισμό για τη θητεία του την περίοδο 2016-2020. Ακόμη και ο Μπάιντεν ήταν μπροστά από τον Τραμπ τον Ιούλιο με 32%.
Ο σεβασμός αρχίζει με το να μιλάμε ο ένας για τον άλλον
Το επόμενο γράφημα μιλάει από μόνο του. Για δεκαετίες ολόκληρες, τα στελέχη του CBS, όπως και οι συνάδελφοί τους στο FOX, προτιμούν να παρουσιάζουν αποσπάσματα από πολιτικούς τόσο των Δημοκρατικών όσο και των Ρεπουμπλικάνων που δεν λένε τίποτε καλό για την άλλη πλευρά, υποδαυλίζοντας, έτσι, τη πόλωση. Αυτού του είδους η συζήτηση για τους «ανταγωνιστές» δεν ταιριάζει στη χώρα που εφηύρε την ανταγωνιστικότητα.
Ποιοι αθλητές μιλούν ο ένας για τον άλλον με αυτόν τον τρόπο; Ποιοι επιστήμονες; Ποιοι γιατροί; Ποιοι επιχειρηματίες;
Οι αναλύσεις της Media Tenor των κορυφαίων μέσων ενημέρωσης της Αμερικής, καθώς και της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας δείχνουν: Όταν τα κορυφαία μέσα ενημέρωσης ενημερώνουν για τις ιδέες ενός γιατρού, μιας εταιρείας, ενός επιστήμονα, απευθύνονται σε ειδικούς για να πάρουν μία ποιοτική αξιολόγηση της πρότασης. Κανένας δημοσιογράφος δεν ζητά τη γνώμη του διευθύνοντος συμβούλου της Chrysler κατά την παρουσίαση του νέου αυτοκινήτου της FORD. Όταν, όμως, πρόκειται για πολιτική, οι υπεύθυνοι συντάκτες θεωρούν τους εαυτούς τους ιδιαίτερα έξυπνους αν κρατούν μικρόφωνο προς τον άμεσο ανταγωνιστή τους. Και ο ανταγωνιστής γνωρίζει, από την πλευρά του, ότι θα μπει στα βραδινά δελτία ειδήσεων μόνο αν η «ατάκα» του είναι ιδιαίτερα… κακόβουλη. Οι συναινετικές ή ισορροπημένες δηλώσεις υποτίθεται ότι δεν είναι «μεταδιδόμενες». Ποιο Δημοσιογραφικό εγχειρίδιο το λέει αυτό;
Φυσικά, τα κορυφαία μέσα ενημέρωσης εξυπηρετούν το κοινό τους. Το CBS, από τη μία, δείχνει πώς μπορεί να γίνει αυτό στην κάλυψη ουσιαστικών θεμάτων, όταν αναμεταδίδει τις φετινές προτάσεις τόσο των Δημοκρατικών όσο και των Ρεπουμπλικάνων. Σύμφωνα με το κοινό-στόχο του, βρίσκει λιγότερα προς κριτική στις μπλε προτάσεις και περισσότερα στις κόκκινες. Αλλά, δεν είναι απαραίτητο ΟΛΑ όσα προέρχονται από τους κόκκινους (τους ρεπουμπλικάνους) να παρουσιάζονται αρνητικά. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι το αποκαλούσαν: «Audiatur et altera pars» (θα πρέπει να ακουστεί και η άλλη πλευρά): Δηλαδή, σε καθέναν που γίνεται πρόσωπο ειδήσεων δίνεται μια δίκαιη ευκαιρία να παρουσιάσει τα δεδομένα του όσο το δυνατόν πληρέστερα. Με αυτόν τον τρόπο το κοινό μπορεί να ασκήσει τη ΔΙΚΗ του κρίση. Απ’ την άλλη, στο FOX η κρίση έχει, ήδη, παρουσιαστεί. Στην καλύτερη περίπτωση, το κοινό καλείται να την επαναλάβει. Αυτού του είδους η επιλογή ειδήσεων είναι γνωστή από μέσα ενημέρωσης που προσποιούνται ότι προσφέρουν δημοσιογραφία σε ολοκληρωτικά καθεστώτα.
Δεν είναι οι δημοσκοπήσεις ή το θέατρο, είναι τα γεγονότα…
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει πόσο λίγο από το χρόνο που αφιερώνουν τα δύο δίκτυα στην πολιτική αφιερώνεται στην πραγματική πολιτική: Το γαλάζιο πλαίσιο του CBS είναι λιγότερο από το ένα τρίτο, ενώ του FOX λίγο περισσότερο. Με άλλα λόγια, το 62% του πολύτιμου ειδησεογραφικού χρόνου του FOX και το 69% του περιεχομένου που προσφέρει το CBS στο κοινό του ΔΕΝ αφορά τον πληθωρισμό, την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, τις υποδομές ή τη βελτίωση της εσωτερικής ασφάλειας. Αν οι τηλεθεατές οποιουδήποτε δικτύου θέλουν να παρακολουθήσουν λασπολογία, μπορούν να επιλέξουν πάλη, πυγμαχία ή οτιδήποτε άλλο. Η κατανόηση και ο σεβασμός της άλλης πλευράς αρχίζει όταν δίνεται στο κοινό αρκετός χρόνος για να παρακολουθήσει το περιεχόμενο του «άλλου».
Οι εφημερίδες δείχνουν ακόμη τον δρόμο
Οι NYT, USA Today και WSJ, δεν είναι ξένες με την κριτική και τον έπαινο, ειδικά τώρα, εν μέσω της καυτής προεκλογικής εκστρατείας. Όμως, η αναλογία της καθαρά ενημερωτικής πληροφόρησης βρίσκεται σαφώς στο επίκεντρο και των τριών. Και εντούτοις, το κοινό τους ξέρει ποια είναι η πολιτική θέση των συντακτικών τους επιτελείων. Αν αυτό μπορεί να γίνεται στα έντυπα μέσα, γιατί όχι και στην τηλεόραση;
Συστατικό στοιχείο για διαμόρφωση γνώμης: Μαθαίνοντας από τους άλλους…
Ακόμη και αν οι Αμερικανοί βασίζουν τις προτιμήσεις τους κυρίως στο πώς οι υποψήφιοι μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση των ανθρώπων στην χώρα τους: Ο κυβερνήτης του 21ου αιώνα συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο ότι η ευημερία της χώρας είναι αδιανόητη χωρίς συνεργασία με εμπορικούς εταίρους στη δική του και σε άλλες ηπείρους. Είναι ακόμη πιο εκπληκτικό το γεγονός ότι και τα δύο δίκτυα, όταν μεταδίδουν ειδήσεις από άλλες χώρες, προτιμούν να εστιάζουν σε ό,τι δεν πάει καλά, σε ό,τι υποτίθεται ότι είναι λάθος. Δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ της Ευρώπης, της Σαουδικής Αραβίας και της Κίνας; Οι αποχρώσεις στην έμφαση που τόσο οι συντάκτες του CBS όσο και οι συνάδελφοί τους στο FOX αισθάνονται υποχρεωμένοι να επιλέξουν δεν προκαλούν έκπληξη. Αλλά ποιος εξυπηρετείται από αυτή τη στερεοτυπική επιλογή ειδήσεων;
Οι στρεβλώσεις της πραγματικότητας για την εξυπηρέτηση πολιτικών στόχων, αποτελεί μία σταθερά στην κάλυψη του πολιτικού ρεπορτάζ στην τηλεόραση. Αν ο κόσμος ήταν όπως τον παρουσιάζει το FOX, με βάση τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ο τελευταίος θα διέμενε ακόμα στον Λευκό Οίκο. Ωστόσο, οι Αμερικανοί δεν συμμερίζονται την άποψή του. Όταν ο Τραμπ ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2017, η δημοτικότητά του ήταν στο 48%, το χαμηλότερο ποσοστό από την εποχή του Ρόναλντ Ρήγκαν. Το 2020, το ποσοστό αποδοχής ήταν μόλις 28% και, πάλι χαμηλότερο από οποιονδήποτε προκάτοχό του. Οι αγορές έχουν μια αλάνθαστη αίσθηση της πραγματικότητας, ίσως ένας λόγος για τον οποίο ο Τραμπ φαινόταν τόσο «ανισόρροπος» εδώ και μήνες: οι δικές του μετοχές έχουν χάσει το 70% της αξίας τους από την αρχική δημόσια προσφορά (IPO) και πλησιάζουν ταχύτατα την κατηγορία των μετοχών ‘penny stock’ (μετοχές χαμηλής αξίας), όπως δείχνει το μικρό γράφημα στον πάρακάτω πίνακα:
Το οικονομικό κλίμα υπέρ του Τραμπ;
Είτε στην Αμερική είτε σε άλλες χώρες, ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται η οικονομική κατάσταση στα κυρίαρχα ΜΜΕ είναι ζωτικής σημασίας για τον τρόπο με τον οποίο οι εκλογείς ψηφίζουν. Αν η κατάσταση των επιχειρήσεων παρουσιάζεται, κυρίως, με θετικό τρόπο, αυτό είναι προς όφελος του εκάστοτε κυβερνώντος. Ενώ, αν οι ειδήσεις για χρεοκοπίες, πληθωρισμό κλπ. μονοπωλούν τις προσλαμβάνουσες των πολιτών, οι διεκδικητές έχουν πολλές πιθανότητες να κερδίσουν τις εκλογές.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, ο Τραμπ μπορεί να έχει ακόμη μια ευκαιρία. Εξάλλου, και τα τρία κορυφαία μέσα ενημέρωσης που αναφέρονται στην έκθεση συμφώνησαν, τον Αύγουστο, ότι η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε κακή κατάσταση. Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό να αναλυθεί αν αυτή η τάση θα επιβεβαιωθεί τους τελευταίους δύο μήνες πριν από την ημέρα των εκλογών.
Και τώρα, τι; (για εμάς)
Τα ΜΜΕ δεν είναι απλώς ένας παθητικός παρατηρητής της πολιτικής δυναμικής. Είναι ένας ισχυρός παράγοντας που διαμορφώνει την αντίληψη του κοινού και καθορίζει την ατζέντα για το τι θεωρείται σημαντικό.
Μετατοπίζοντας το «φακό» στην Ευρώπη, αμφιβάλει κανείς για το αν οι στρεβλώσεις που εντοπίζονται στο αμερικανικό τοπίο της ενημέρωσης, δεν αποτελούν μόνο «αποκλειστικότητα» των Ηνωμένων Πολιτειών;
Οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις – πολιτική πόλωση, εντυπωσιοθηρική κάλυψη και αποσύνδεση μεταξύ των θεμάτων που ενδιαφέρουν τους πολίτες και των αφηγήσεων που επιβάλλουν τα συμβατικά μέσα. Όπως και στα αντίστοιχα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, τα ευρωπαϊκά newsrooms, πολλάκις, καθοδηγούνται από την τηλεθέαση και τα «κλικ», με αποτέλεσμα να εστιάζουν στρεβλά στην πολιτική σύγκρουση και όχι στον εποικοδομητικό διάλογο.
Οι επιπτώσεις και στην Ευρώπη είναι ανάλογες. Η άνοδος του λαϊκισμού και ο αυξανόμενος κατακερματισμός του πολιτικού τοπίου αντικατοπτρίζονται σε ένα «μιντιακό» περιβάλλον, που συχνά -αν όχι κατά κανόνα- ενισχύει τις διαιρέσεις αντί να προάγει την κατανόηση και συνεννόηση. Ακριβώς όπως και στις ΗΠΑ, φλέγοντα ζητήματα όπως ο πληθωρισμός, η ανεργία, οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες και η κλιματική αλλαγή, συχνά, χάνονται στη σκιά εντυπωσιακών τίτλων, καταστροφολογίας και κομματικών συγκρούσεων.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, τα διδάγματα από την αμερικανική εμπειρία χρήζουν ιδιαίτερης σημασίας. Μετά από μια δεκαετία πολιτικών αναταραχών, οικονομικών και άλλων κρίσεων, η ανάγκη για υπεύθυνη, σοβαρή, βασισμένη στα γεγονότα δημοσιογραφία δεν ήταν ποτέ πιο επιτακτική. Καθώς η ανοικοδόμηση και η ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών πρέπει να αποτελεί κεντρική προτεραιότητα, τα ΜΜΕ οφείλουν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην παροχή πληροφοριών που θα βοηθήσουν τους πολίτες να αναπτύσσουν κριτική σκέψη και να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.
Τούτου λεχθέντος, η Εποικοδομητική ΔημοσιογραφίαΤΙ ΕΙΝΑΙ – Ελληνικό Ινστιτούτο Εποικοδομητικής Δημοσιογραφίας αποτελεί «κλειδί» για το μέλλον της Δημοκρατίας σε όλη την Ευρώπη. Υπερβαίνει την παραδοσιακή εστίαση στις συγκρούσεις, τη διαφθορά και την καταστροφολογία και προσφέρει στο κοινό μία πιο προσανατολισμένη στις λύσεις προοπτική. Χωρίς να υποβαθμίζει τη σοβαρότητα των ιστοριών, τις διανθίζει με όλες τις αποχρώσεις και θετικές προοπτικές, εστιάζοντας σε εφαρμοσμένες λύσεις και εμπειρικά δεδομένα. Εφοδιάζει τους πολίτες με τις γνώσεις που χρειάζονται για να μετέχουν ενεργά στη δημοκρατική διαδικασία.
Εστιάζοντας στις λύσεις, αναδεικνύοντας καινοτόμες ιδέες και παρέχοντας εμπεριστατωμένη ανάλυση των προτάσεων πολιτικής, η Εποικοδομητική Δημοσιογραφία μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των πολωτικών τάσεων που, σκοπίμως ή μη, επιβάλλουν τα μέσα ενημέρωσης. Έχει τη δύναμη να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των πολιτών και των πολιτικών θεσμών, να αποκαταστήσει τη δημόσια εμπιστοσύνη και να καλλιεργήσει μια πιο ενημερωμένη και ανθεκτική δημοκρατική κοινωνία.
Καθώς τα ΜΜΕ αντιμετωπίζουν την πρόκληση της προσαρμογής σε έναν όλο και πιο πολωμένο κόσμο, η υιοθέτηση των αρχών της Εποικοδομητικής Δημοσιογραφίας αναδεικνύεται απαραίτητη. Το μέλλον της Δημοκρατίας μπορεί κάλλιστα να εξαρτάται από αυτό.
Αφήστε το σχόλιο σας